होमकेंद्रीय जाति सूचिCentral: Maharashtra Caste List 2023 PDF | महाराष्ट्र में ST, SC, OBC...

Central: Maharashtra Caste List 2023 PDF | महाराष्ट्र में ST, SC, OBC जाति की केंद्रीय सूची

इस लेख में, आपको भारत की केंद्र सरकार द्वारा जारी Maharashtra Caste List 2023 (महाराष्ट्र जाति की सूची 2023) जैसे – ST, SC और OBC की सूची के बारे में जानकारी मिलेगी। जिसे पीडीएफ में आप डाउनलोड भी कर सकते हैं। यदि आप इस जानकारी को पढ़ने में रुचि रखते हैं तो आपको आगे पूरा लेख पढ़ना चाहिए। आगे पढ़िए महाराष्ट्र की जातियां की सूची (caste in maharashtra) कौन कौन जाति है:

इस आर्टिकल को लिखते समय, हमने ध्यान रखा है कि हमारे उपयोगकर्ताओं तक स्पष्ट और समझने के लिए आसान भाषा में सटीक और प्रामाणिक जानकारी पहुंचे। अतः लेख में सभी महत्वपूर्ण जानकारी भारत सरकार के आधिकारिक वेबसाइट से लिया गया है, हमें पूरा विश्वास है कि यह लेख आपके लिए मददगार साबित होगा।

maharashtra caste list, महाराष्ट्र की जातियां की सूची, maharashtra obc caste list, maharashtra sc caste list, maharashtra st caste list
maharashtra caste list

Maharashtra Caste List

महाराष्ट्र राज्य के सन्दर्भ में केंद्र सरकार तीन वर्गो (अनुसूचित जाति, अनुसूचित जनजाति और अन्य पिछड़ा वर्ग) की सूची जारी की है।

यदि आप भी महाराष्ट्र राज्य में अनुसूचित जनजाति या अनुसूचित जाति या अन्य पिछड़ा वर्ग समुदाय से आते हैं, तो केंद्र सरकार की नौकरियों, शैक्षणिक संस्थानों, पदोन्नति, शैक्षिक छात्रवृत्ति और निर्वाचित निकायों में सीटों या पदों पर आरक्षण का लाभ उठाने के लिए आपको अपने वर्ग के जाति सूची की आवश्यकता पड़ सकता है।

भारत में, सरकारी नौकरियों, शैक्षणिक संस्थानों, पदोन्नति, शैक्षिक छात्रवृत्ति और निर्वाचित निकायों में सीटों या पदों पर आरक्षण प्रदान करके सामाजिक और शैक्षणिक रूप से वंचित समूहों के व्यक्तियों के उत्थान के अवसर प्रदान किए जाते हैं।

वर्तमान में, केंद्र सरकार की नौकरियों और शैक्षणिक संस्थानों में अनुसूचित जाति (एससी), अनुसूचित जनजाति (एसटी), अन्य पिछड़ा वर्ग (ओबीसी), आर्थिक रूप से कमजोर वर्गों के लिए आरक्षण प्रतिशत क्रमशः 15%, 7.5%, 27% और 10% है।

आगे पढ़िए महाराष्ट्र में केंद्रीय अनुसूचित जनजाति की सूची

Maharashtra ST Caste List

केंद्रीय अनुसूचित जनजाति की सूची महाराष्ट्र (st caste list maharashtra) में 47 जातियों तथा कई उपजातियों का नाम है। इस सूची को st category caste list या st jati list भी कहते है। इस लेख में दी गई st Caste List को आप पीडीऍफ़ में भी डाउनलोड कर सकते है, PDF Download लिंक इस आर्टिकल में नीचे दिया गया है। अगर maharashtra st caste list 2023 को आप marathi (मराठी) में पढ़ना चाहते है तो गूगल ट्रांसलेटर का उपयोग करे। आगे st category list पढ़े।

List of Scheduled Tribes in Maharashtra for Central Government

S.N.Caste / Community
1.Andh
2.Baiga
3.Barda
4.Bavacha, Bamcha
5.Bhaina
6.Bharia Bhumia, Bhuinhar Bhumia, Pando
7.Bhattra
8.Bhil, Bhil Garasia, Dholi Bhil, Dungri Bhil, Dungri Garasia, Mewasi Bhil, Rawal Bhil, Tadvi Bhil, Bhagalia, Bhilala, Pawra, Vasava, Vasave
9.Bhunjia
10.Binjhwar
11.Birhul, Birhor
12.Omitted
13.Dhanka, Tadvi, Tetaria, Valvi
14.Dhanwar
15.Dhodia
16.Dubla, Talavia, Halpati
17.Gamit, Gamta, Gavit, Mavchi, Padvi
18.Gond, Rajgond, Arakh, Arrakh, Agaria, Asur, Badi Maria, Bada Maria, Bhatola, Bhimma, Bhuta, Koilabhuta, Koilabhuti, Bhar, Bisonhorn Maria, Chota Maria, Dandami Maria, Dhuru, Dhurwa, Dhoba, Dhulia, Dorla, Gaiki, Gatta, Gatti, Gaita, Gond Gowari, Hill Maria, Kandra, Kalanga, Khatola, Koitar, Koya, Khirwar, Khirwara, Kucha Maria, Kuchaki Maria, Madia, Maria, Mana, Mannewar, Moghya, Mogia, Monghya, Mudia, Muria, Nagarchi, Naikpod, Nagwanshi, Ojha, Raj, Sonjhari Jhareka, Thatia, Thotya, Wade Maria, Vade Maria
19.Halba, Halbi
20.Kamar
21.Kathodi, Katkari, Dhor Kathodi, Dhor Kathkari, Son Kathodi, Son Katkari
22.Kawar, Kanwar, Kaur, Cherwa, Rathia, Tanwar, Chattri
23.Khairwar
24.Kharia
25.Kokna, Kokni, Kukna
26.Kol
27.Kolam, Mannervarlu
28.Koli Dhor, Tokre Koli, Kolcha, Kolgha
29.Koli Mahadev, Dongar Koli
30.Koli Malhar
31.Kondh, Khond, Kandh
32.Korku, Bopchi, Mouasi, Nihal, Nahul, Bondhi, Bondeya
33.Koya, Bhine Koya, Rajkoya
34.Nagesia, Nagasia
35.Naikda, Nayaka, Cholivala Nayaka, Kapadia Nayaka, Mota Nayaka, Nana Nayaka
36.Oraon, Dhangad
37.Pardhan, Pathari, Saroti
38.Pardhi, Advichincher, Phans Pardhi, Phanse Pardhi, Langoli Pardhi, Bahelia, Bahellia, Chita Pardhi, Shikari, Takankar, Takia
39.Parja
40.Patelia
41.Pomla
42.Rathawa
43.Sawar, Sawara
44.Thakur, Thakar, Ka Thakur, Ka Thakar, Ma Thakur, Ma Thakar
45.Omitted
46.Varli
47.Vitolia, Kotwalia, Barodia

आगे पढ़िए महाराष्ट्र में केंद्रीय अनुसूचित जाति की सूची

Maharashtra SC Caste List

केंद्रीय अनुसूचित जाति की सूची महाराष्ट्र (sc caste in maharashtra) में 59 जातियों तथा कई उपजातियों का नाम है। इस सूची को sc category caste list या sc jati list भी कहते है। इस लेख में दी गई sc caste List को आप पीडीऍफ़ में भी डाउनलोड कर सकते है, PDF Download लिंक इस आर्टिकल में नीचे दिया गया है। अगर maharashtra sc caste list 2023 को आप marathi (मराठी) में पढ़ना चाहते है तो गूगल ट्रांसलेटर का उपयोग करे। आगे sc category list पढ़े।

List of Scheduled Castes in Maharashtra for Central Government

S.N.Caste / Community
1.Ager
2.Anamuk
3.Aray Mala
4.Arwa Mala
5.Bahna, Bahana
6.Bakad, Bant
7.Balahi, Balai
8.Basor, Burud, Bansor, Bansodi, Basod
9.Beda Jangam, Budga Jangam
10.Bedar
11.Bhambi, Bhambhi, Asadaru, Asodi, Chamadia, Chamar, Chamari, Chambhar, Chamgar, Haralayya, Harali, Khalpa, Machigar, Mochigar, Madar, Madig, Mochi, Telegu Mochi, Kamati Mochi, Ranigar, Rohidas, Nona, Ramnami, Rohit, Samgar, Samagara, Satnami, Surjyabanshi, Surjyaramnami, Charmakar, Pardeshi Chamar;
12.Bhangi, Mehtar, Olgana, Rukhi, Malkana, Halalkhor, Lalbegi, Balmiki, Korar, Zadmalli, Hela
13.Bindla
14.Byagara
15.Chalvadi, Channayya
16.Chenna Dasar, Holaya Dasar, Holeya Dasari
17.Dakkal, Dokkalwar
18.Dhor, Kakkayya, Kankayya, Dohor
19.Dom, Dumar
20.Ellamal var, Yellammalawandlu
21.Ganda, Gandi
22.Garoda, Garo
23.Ghasi, Ghasia
24.Halleer
25.Halsar, Haslar, Hulasvar, Halasvar
26.Holar, Valhar
27.Holaya, Holer, Holeya, Holiya
28.Kaikadi (in Akola, Amravati, Bhandara, Buldana, Nagpur, Wardha and Yavatmal districts and Chandrapur district, other than Rajura tahsil)
29.Katia, Patharia
30.Khangar, Kanera, Mirdha
31.Khatik, Chikwa, Chikvi
32.Kolupulvandlu
33.Kori
34.Lingader
35.Madgi
36.Madiga
37.Mahar, Mehra, Taral, Dhegu Megu
38.Mahyavanshi, Dhed, Vankar, Maru Vankar
39.Mala
40.Mala Dasari
41.Mala Hannai
42.Mala Jangam
43.Mala Masti
44.Mala Sale, Netkani
45.Mala Sanyasi
46.Mang, Matang, Minimadig, Dankhni Mang, Mang Mahashi, Madari, Garudi, Radhe Mang
47.Mang Garodi, Mang Garudi
48.Manne
49.Mashti
50.Meghval, Menghvar
51.Mitha Ayyalvar
52.Mukri
53.Nadia, Hadi
54.Pasi
55.Sansi
56.Shenva, Chenva, Sedma, Ravat
57.Sindhollu, Chindollu
58.Tirgar, Tirbanda
59.Turi.

आगे पढ़िए महाराष्ट्र में केंद्रीय अन्य पिछड़ा वर्ग की सूची

Maharashtra OBC Caste List

केंद्रीय अन्य पिछड़ा वर्ग की सूची महाराष्ट्र (obc caste list maharashtra) में 261 जातियों तथा कई उपजातियों का नाम है। इस सूची को obc category caste list या obc jati list भी कहते है। इस लेख में दी गई obc caste List को आप पीडीऍफ़ में भी डाउनलोड कर सकते है, PDF Download लिंक इस आर्टिकल में नीचे दिया गया है। अगर maharashtra obc caste list 2023 को आप marathi (मराठी) में पढ़ना चाहते है तो गूगल ट्रांसलेटर का उपयोग करे। आगे obc category list पढ़े।

List of Other Backward Classes in Maharashtra for Central Government

S.N.Caste / Community
1.Alitkar
2.Bagdi
3.Badia
4.Bajania
5.Bajigar
6.Buttal
7.Bhand
8.Bhavaiya Targala
9.Bhavin
10.Bhisti or Pakhali
11.Bari or Barai
12.Baria, Koli Baria
13.Basdewa/Vasudeva
14.Bhadbhunja, Bhurjawa, Bhurji, Bharadbhunga, Bhuranji, Bhunj, Bhujwa
15.Bhanta
16.Bhaat
17.Chamtha
18.Chandalgada/Chandalagade
19.Charan or Gadhavi
20.Charodi
21.Chippa
22.Das or Dangdidas
23.Dabgar
24.Depala
25.Devli
26.Devdig, Dewadiga
27.Dholi
28.Dhangar, Dhangari, Dange, Dongari
29.Devanga
30.Gandharap
31.Gujrath Baori
32.Gadaria
33.Gadri
34.Gadhavi
35.Garpagri, Garpagari
36.Gochaki
37.Gurou/Gurav
38.Gawli, Muslim Gawli
39.Gavandi, Gujar Kadiya
40.Halepaik
41.Hatkar/Hatker
42.Jagiasi
43.Jajak
44.Jatiya
45.Jatigar
46.Javeri
47.Jogi
48.Jogin
49.Johari
50.Julaha, Momin, Julaha-Ansari, Momin-Ansari
51.Jangam
52.Jingar
53.Jhadi
54.Kammi
55.Kapdi
56.Entry has been adjusted in the new entry No. 65
57.Khati
58.Entry has been adjusted in the new entry No. 65
59.Kongadi
60.Korchar
61.Kachora
62.Kadera
63.Kamati
64.Kasbi
65.Koli Christian Koli Chumble, Gabit, Kharwa or Kharwi, Machimar Koli, Mangela/Mangala, Panbhare (Panbhari) Son Koli, Koli Suryavamshi Vaiti, Ahir Koli, Pan Koli, Bari, Khandeshi Koli, Kharva or Kharvi, Koli (other than included in ST)
66.Koshti, Halba Koshti, Ladkoshti, Gadhewal Koshti, Jainkoshti, Salevar, Padmashali, Chanewar/Channewar/Chenewar
67.Kuchbandh
68.Kuchhria
69.Kumbhar/Kumhar
70.Kunbi, Lewa Kunbi, Lewa Patil, Lewa Patidar, Kurmi
71.Kurmar, Kurba, Kurubar
72.Kachi, Kachhi, Kachhia
73.Kathi
74.Kasar, Kasera, Kanchar, Kachari
75.Labha
76.Ladia Ladhia Lari/Laria
77.Ladaff Laddaf
78.Lakhera
79.Lohar, Lohar- Gada, Dodi, Khatawali, Panchal
80.Machhi, Machimmar (Daldi)
81.Manbhav
82.Entry has been adjusted in the new entry No. 65
83.Marwar Baori
84.Me
85.Mina
86.Mahli, Mhali
87.Medar
88.Mahali
89.Mitha
90.Mathura
91.Namdhari
92.Namdhari Paik
93.Nirshikari
94.Navi, Nhavi/Nai/Nabhik, Hajam, Kalseru, Navliga, Kanshi, Valand
95.Nethura
96.Nonia, Lonia, Luniya, Nuniya
97.Naqashi/Naqqashi
98.Neeli
99.Neelkanti
100.Nekar Jada
101.Padharia
102.Padiar
103.Patradavaru/Patradaveru
104.Phasechari
105.Phudgi
106.Pakhali
107.Panchal
108.Panka
109.Perki/Perkewad
110.Putligar
111.Pareet, or Dhobi including Gujarati Dhobi
112.Patkar, Somwanshiy Sahasrarjun Kshatriya, Patwokari, Patewegar, Pategar, Pattegar, Patwi, Kshtriya Patkar
113.Phulari
114.Rachevar
115.Raikari
116.Bandi
117.Rachbandhia
118.Rangari
119.Rangrez
120.Raot, Rawt, Rautia
121.Rangrej (Bhawsar or Rangari)
122.Sangar
123.Sanjogi
124.Sarania
125.Suppalig, Sappaliga
126.Sutharia(from Sindh)
127.Sahis Sais Shis
128.Sapera Nath
129.Shilavat
130.Singiwala
131.Swakul Sali
132.Sali, Padamshali, Saali, Deshkar, Salewar, Devang, Kachi Bandhe, Patwis, Satsale, Sade
133.Shimpi, Bhavgar, Shiv Shimpi, Namdev, Jain- Shimpi, Shravak- Shimpi, Shetwal, Saitwal, Saisutar
134.Sonar
135.Tandel
136.Targala
137.Thetwar
138.Thoria
139.Tambat, Twashta Kasar, Kansar, Kasar
140.Thogti/Thogati
141.Wadi
142.Entry has been adjusted in the new entry No. 65
143.Wansfoda
144.Wadhai (Sutar)/Wadai/Bhadai
145.Warthi
146.Vanjari/Wanjari Vanjara/Wanjara Vanjar
147.Yerkula
148.Agri Agale or Kalan
149.Bhawasar
150.Kurhinshetty
151.Nilgar, Neeli, Nirali, Nili, Nirhali
152.Koskanti Devanga
153.Sutar, Suthar
154.Futgudi
155.Pinjara/Pinjari, Mansoori, Nadaff
156.Billala
157.Davari/Devari
158.Teli Teli-Lingayat Teli Sahu Teli Rathod Ganiga
159.Mali (Sub-castes: Phul Mali, Phule, Halade, Kacha, Kadu, Bawane, Ad Prabhu, Ad Shethi, Jire, Unde, Lingayat Mali, Banka Mali, Gase Mali, Kosare Mali, Marar, Maral, Savta Mali, Van Mali, Bagban/Rayeen), Sutars, Malis, Vadvals, Chaukalshis, Pachkalshi, Somvanshi Kshatris and Pathares
160.Lonari
161.Talwar Kanade
162.Raghavi (in Vidarbha Districts)
163.Bhandari
164.Ganali or Gandali
165.Kathar Kathar Wani Kanthahar Wani (Lingayat Wani or Ladwani excluded)
166.Momin
167.Fakir Bhandarwala, Fakir
168.Ghadshi
169.Tamboli, Dhakad, Mitkari-Wani, Wani, Boral, Boraal, Borul, Borad
170.Christians converted from Scheduled Castes
171.Lanzad
172.Yadav Ahir
173.Entry has been adjusted in the new entry No. 65
174.Berad/Bedar Naikwadi Talwar Walmiki
175.Bester, Besta, Besti, Bestallu, Sanchaluwaddar
176.Bhamta Bhamti Girni Waddar Kamati Pathrut Takari Uchale
177.Kaikadi (Mumbai, Thana, Kolaba, Ratnagiri, Nashik, Dhule, Jalgaon, Pune, Ahmednagar, Satara, Sangli, Kolhapur, Sholapur, Aurangabad, Beed, Parbhani, Osmanabad, Nanded districts and Rajura Tehsil of Chandrapur District) Dhontle, Korva, Makadwale or Kochi Korva, Pamlor, Korvi (throughout the State)
178.Chhara Kanjar/Kanjar Bhat Nat
179.Katabu
180.Banjara, Banjari Goar Banjara Lambada/Lambara/ Lambade Lambhani Charan Banjara Labhan Mathura Labhani/ Mathura Banjara Kachikiwale Banjara Laman Banjara Laman/Lamani Laban Dhali/Dhalia, Dhalia Banjara, Dhadi/Dhari Singari Navi Banjara
181.Pal Pardhi
182.Raj Pardhi Gaon Pardhi Haran Shikari
183.Rajput Bhamta Pardeshi Bhamta Pardeshi Bhamti
184.Ramoshi
185.Vaddar/Vadder, Gadi Vaddar, Jati Vaddar, Mati Vaddar, Patharvat/Patharod, Wadder, Kalawader
186.Vaghari Salat, Salat Vaghri
187.Chhapparband (including Muslim)
188.Gosavi, Bava, Bairagi, Bharati, Girigosavi, Bharati Gosavi, Saraswati Parbat, Sagar, Ban or Van, Teerth Ashram, Gosavi-Puri, Gusai/ Gosai, Nathpanthi Gosavi
189.Beldar, Muslim Beldar, Od
190.Bharadi Balasantoshi, Kinggriwale, Nath Bava, Nath Jogi, Nath Pandhi, Davari Gosavi
191.Bhute Bhope
192.Chitrakathi
193.Garudi/Gavadi Ghisadi
194.Ghisadi Lohar, Gadi Lohar, Ghitodi Lohar, Rajput Lohar, Chitodiya-Lohar
195.Golla Gollewar, Goler, Golkar
196.Gondhali
197.Gopal Gopal Bhorpi Khelkari
198.Helve Hilav
199.Joshi, Budbudki, Damruwale, Sahedev Joshi, Sarvade, Saroda, Kudmude
200.Kasikapadi
201.Kolhati Dombari
202.Mairal Dangat, Vir
203.Masanjogi, Sudgadsiddha, Mapanjogi, Sharadakar, Shardakar, Shardakal, Balasantu
204.Nandiwale Tirmal
205.Pangul
206.Raval Raul or Raval-Yogi
207.Sikkalgar, Katari, Kathari/ Sekkalgar (Muslim)/ Shikaligar/ Shikalgar/ Shikilgar/ Shiklikar/ Sikalkar/ Siklikar/ Sikilgar/ Siklighar/ Sikligar/ Sikalgar/ Sikkaligar/ Cyclegar/ Saikalgar
208.Thakkar (in Ratnagiri District only)
209.Vaidu
210.Vasudeo
211.Bhoi/Boi, Zinga Bhoi, Pardeshi Bhoi, Raj Bhoi, Kahar, Gadia Kahare, Dhuria Kahar, Kirat, Machwa, Manzi, Jatia, Kewat, Dhiwar, Dhiwar Bhoi, Dheewar, Dhimar, Palewar Machhendra, Navadi, Malhar, Malhav, Gadhav Bhoi, Khadi Bhoi, Khare Bhoi, Dhevra, Bhoi-Navadi, Taru-Navadi, Dheewar Bhoi
212.Bahurupi
213.Thelari(in Dhulia, Nasik, Jalgaon and Aurangabad District)
214.Otari, Otankar, Otkar, Vatari, Ojhari, Vatkar, Vatkari, Votankar, Vatokar, Otkari, Otokar, Vatokaar
215.Dhangar/Dhanwar, Ahir, Telwar, Hatkar, Hatker, Tellari, Kanade, Kurmar, Sangar, Kokni-Dhangar, Varahade-Dhangar, Sagar, Segar
216.Powar, Bhoyar Pawar, Bhoyar (Note: Entry No. 216. does not include persons having their surnames as Pawar or Powar but not belonging to aforesaid caste/community)
217.Khatik, Khatik (Muslim) (other than those who are included in the list of Scheduled Castes for Maharashtra), Kasai, Kasai-Qureshi, Qureshi, Kasab,
218.Pahad, Pahadi
219.Kalal, Kalar, Sav Kalar, Jain Kalar
220.Dode Gujar, Dore Gujar
221.Kohli (This does not cover members of the Khatri caste/community who originally belong to the Punjab and use Kohli as a title/surname)
222.Yellam/Yelam, Yalam/ Yallam
223.Odevar
224.Nalband
225.Govari, Gawari
226.Kumbara/ Kumbhara/ Kulala/ Mulya
227.Muslim Madari, Gaarudi, Saapwale, Jadoogar
228.Sakka
229.Bawarchi, Bhatiara (Muslim)
230.Attar
231.Bhoyar
232.Darji
233.Dommara
234.Lakhari
235.Bhaldar
236.Mahat, Mahoot, Mahawat
237.Darwesi, Vaghwale-Shah (Muslim Religion), Aashwalwale
238.Udasi
239.Muslim Manyar (Bangadeewala), Maniyaar or Maneri
240.Kunkuwale
241.Savkalar
242.Hanbar
243.Pahad/ Pahadi
244.Gadariya
245.Pendhari
246.Kulekdagi, Kullekadgi, Kullakadagi, Kuladagi
247.Munnewar, Munnurwar, Munnur, Telgu Munnur, Munnurwar Telgu, Telgu Kapewar, Munnarwad, Telgu Phulmali
248.Lad-Shakhiy Wani
249.Mulana, Mulani, Mulane
250.Pancal
251.Mujawar
252.Sangtrash, Dagadphodu
253.Muslim Religion Bhangi/ Mehtar/ Lalbeg/ Halalkhor/ Khakrob, the members of which are actually in the Safai Karamchari profession
254.Audhiya/ Audheliya
255.Bhampta or Ghantichore or Pardeshi
256.Dhawad
257.Jaatgaar
258.Manyaar (Hindu)
259.Panchama
260.Vedu (Waaghari)
261.Lazad

PDF Download Link

ST Caste ListClick Here
SC Caste ListClick Here
OBC Caste ListClick Here

FAQ: –

इसे भी पढ़े

इस लेख में दी गई सभी जातियों और उपजाति का नाम भारत सरकार के जनजातीय कार्य मंत्रालय, सामाजिक न्याय और अधिकारिता विभाग और राष्ट्रीय पिछड़ा वर्ग आयोग के आधिकारिक वेबसाइट से लिया गया। central castes list में किसी प्रकार के नवीनतम परिवर्तन देखने के लिए ऑफिसियल वेबसाइट पर विजिट करे और हमे भी कमेंट कर या ईमेल कर बता सकते हैं।

Conclusion

यह लेख भारत की केंद्र सरकार द्वारा जारी Maharashtra Caste List 2023 महाराष्ट्र जाति की सूची 2023 जैसे – अनुसूचित जाति, अनुसूचित जनजाति और अन्य पिछड़ा वर्गों की सूची प्रदान करता है। यह सूची उन व्यक्तियों के लिए उपयोगी होगी जो महाराष्ट्र राज्य में आरक्षण का लाभ उठाना चाहते हैं। महाराष्ट्र की जातियां की सूची (caste in maharashtra) पीडीएफ प्रारूप में भी उपलब्ध है, जिसे डाउनलोड किया जा सकता है।

Satish
Satish
सतीश कुमार शर्मा ApnaLohara.Com नेटवर्क के संस्थापक और एडिटर-इन-चीफ हैं। वह एक आदिवासी, भारतीय लोहार, लेखक, ब्लॉगर और सामाजिक कार्यकर्ता हैं।
- विज्ञापन -

4 COMMENTS

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

three × five =

- विज्ञापन -

लोकप्रिय पोस्ट

- विज्ञापन -